Umowa o dzieło

[toc]

Umowa o dzieło – podstawowe informacje

Na czym polega umowa o dzieło?

Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną. Regulują ją przepisy Kodeksu cywilnego (art. 627-646 Kodeksu cywilnego). Polega ona na tym, że:

  • przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła
  • zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za wykonane dzieło

Umowę o dzieło zawieramy, gdy zależy nam na uzyskaniu określonego rezultatu o materialnej lub niematerialnej postaci. W przypadku takiej umowy oceniamy rezultat działań podejmowanych przez wykonawcę, a nie podejmowanie przez niego starania zmierzającego do wykonania dzieła. Umowę taką zawieramy na przykład w przypadku wykonywania mebli kuchennych na wymiar, naprawy samochodu, czy wykonania prac remontowych.

Sposób zawarcia umowy o dzieło

Do zawarcia umowy o dzieło nie jest wymagane zachowanie żadnej szczególnej formy. Umowa o dzieło może być zatem zawarta nawet w sposób dorozumiany. Możliwe jest też zawarcie takiej umowy w formie ustnej, pisemnej, pisemnej z urzędowo poświadczoną datą, pisemnej z podpisami notarialnie lub urzędowo poświadczonymi, dokumentowej, aktu notarialnego.

Prawa i obowiązki przyjmującego zamówienie wynikające z umowy o dzieło

Obowiązek usunięcia wad dzieła przez wykonawcęZ umowy o dzieło wynika szereg praw i obowiązków dla przyjmującego zamówienie. Przyjmujący zamówienie ma prawo do:

  1. otrzymania wynagrodzenia za wykonanie dzieła
  2. żądania zmiany umówionego wynagrodzenia, jeśli w toku wykonywania dzieła na skutek wydania zarządzenia właściwego organu państwowego nastąpiła zmiana wysokości cen lub stawek
  3. żądania podwyższenia wynagrodzenia, jeśli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia nieprzewidzianych wcześniej prac
  4. podwyższenia wynagrodzenia ryczałtowego przez sąd, jeśli wskutek nieprzewidzianej zmiany stosunków wykonanie dzieła groziłoby mu rażącą stratą
  5. otrzymania wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeśli chciał je wykonać, ale nie uczynił tego z winy zamawiającego
  6. oczekiwania współpracy z zamawiającym
  7. wyznaczenia zamawiającemu odpowiedniego terminu do współpracy
  8. odstąpienia od umowy o dzieło w przypadku braku współdziałania ze strony zamawiającego
  9. żądania wynagrodzenia lub jego odpowiedniej części, gdy dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego albo wskutek wykonania dzieła według jego wskazówek, jeśli uprzedził zamawiającego o ryzyku zniszczenia lub uszkodzenia dzieła
  10. żądania od zamawiającego odebrania materiału w stanie w jakim się znajduje, jeśli materiał należał do przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane ma dla niego pewną wartość

Jeśli natomiast chodzi o obowiązki wynikające z umowy o dzieło, to przyjmujący zlecenie powinien:

  1. wykonać dzieło,
  2. wydać dzieło,
  3. użyć materiałów dostarczonych przez zamawiającego w odpowiedni sposób, złożyć rachunek oraz zwrócić niezużytą część,
  4. niezwłocznie zawiadomić zamawiającego o nieprzydatności materiałów oraz wstrzymać się z wykonaniem dzieła do czasu dalszych uzgodnień,
  5. zmienić sposób wykonywania dzieła na żądanie zamawiającego,
  6. zwrócić materiał dostarczony przez zamawiającego i wydać dzieło w razie odstąpienia przez niego od umowy o dzieło lub powierzenia wykonywania dzieła innej osobie,
  7. zwrócić zamawiającemu niewykorzystany materiał w razie rozwiązania umowy o dzieło z powodu niezdolności do pracy,

Obowiązek wykonania dzieła

Przyjmujący zamówienie powinien wykonać dzieło w sposób prawidłowy i oznaczony w umowie o dzieło. Może tego dokonać sam lub skorzystać z pomocy innych osób. Może także podzlecić innym osobom wykonanie dzieła, będzie on jednak ponosił odpowiedzialność za działania tych osób jak jak za własne działania. Umowa o dzieło może jednak przewidywać, że dzieło musi zostać wykonane osobiście przez przyjmującego zamówienie.

To w jaki sposób przyjmujący zamówienie ma wykonać dzieło strony powinny określić w treści umowy o dzieło. Jeśli umowa o dzieło nie określa szczegółowo warunków jej realizacji, to przyjmujący zamówienie nie ma obowiązku stosować się do wskazówek zamawiającego. Może on jednak zastosować się do nich uprzedzając zamawiającego o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia dzieła. Jednak ryzyko takiego przedsięwzięcia spada na zamawiającego.

Obowiązek rozliczenia materiałów

Do wykonania dzieła często potrzebne są odpowiednie materiały, narzędzia oraz inne środki (np. projekty, pomiary). W umowie o dzieło powinno się określić kto powinien dostarczyć materiały potrzebne do wykonania dzieła, ponieważ przepisy nie nakładają sztywnych przepisów w tym zakresie. Jeśli materiałów na wykonanie dzieła dostarcza zamawiający, to przyjmujący zamówienie powinien użyć ich w odpowiedni sposób, a także złożyć rachunek z ich wykorzystania oraz zwrócić niezużytą część.

Przyjmujący zamówienie powinien także ocenić przydatność dostarczonego przez zamawiającego materiału. Jeśli się okaże, że dostarczony materiał jest niezdatny do prawidłowego wykonania dzieła lub pojawią się inne okoliczności utrudniające jego prawidłowe wykonanie, to przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić o tym zamawiającego. Powinien także wstrzymać się z wykonaniem dzieła do czasu dalszych uzgodnień co do sposobu wykonania umowy o dzieło.

Prawa i obowiązki zamawiającego w umowie o dzieło

Obowiązek wykonania dzieła to podstawowy obowiązek wykonawcy wynikający z umowy o dziełoZ umowy o dzieło wynika także szereg praw i obowiązków dla zamawiającego. Ma on prawo do:

  1. żądania zmiany umówionego wynagrodzenia, jeśli w toku wykonywania dzieła na skutek wydania zarządzenia właściwego organu państwowego nastąpiła zmiana wysokości cen lub stawek
  2. odstąpienia od umowy o dzieło, jeśli zaszła konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego oraz zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia
  3. niepodwyższania wynagrodzenia, jeśli strony umówiły się na wynagrodzenie ryczałtowe
  4. oczekiwania użycia materiałów dostarczonych przez niego w odpowiedni sposób i złożenia rachunku oraz zwrotu ich niezużytej części
  5. oczekiwania do niezwłocznego zawiadomienia przez przyjmującego zamówienie o tym, że dostarczony materiał nie nadaje się do wykonania dzieła albo o zajściu innych okoliczności, które mogą utrudnić prawidłowe wykonanie dzieła
  6. odstąpienia od umowy przez ukończeniem dzieła, jeśli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła
  7. wezwania przyjmującego zamówienie do zmiany sposobu wykonania dzieła i wyznaczenia mu w tym celu odpowiedniego terminu oraz możliwość odstąpienia od umowy o dzieło po upływie tego terminu lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie
  8. żądania zwrotu materiału dostarczonego przez niego i wydania dzieła w razie odstąpienia od umowy o dzieło lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie
  9. odstąpienia od umowy o dzieło, jeśli dzieło nie zostało ukończone i związany z tym obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia
  10. odliczenia tego, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła

Jeśli natomiast chodzi o obowiązki wynikające z umowy o dzieło, to zamawiający powinien:

  1. zapłacić wynagrodzenia za wykonane dzieło
  2. podwyższyć wynagrodzenie, jeśli w toku wykonywania umowy o dzieło zaszła potrzeba przeprowadzenia dodatkowych, nieprzewidzianych wcześniej prac
  3. podwyższyć wynagrodzenie, jeśli wskutek nieprzewidzianej zmiany stosunków wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą,
  4. zapłacić wynagrodzenie mimo niewykonania dzieła, jeśli przyjmujący zamówienie chciał je wykonać, ale nie uczynił tego z winy zamawiającego (zamawiający może przy tym odliczyć to co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła)
  5. zapłacić wynagrodzenie lub jego odpowiednią część, gdy dzieło uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez niego albo wskutek wykonania dzieła zgodnie z jego wskazówkami, jeśli przyjmujący zamówienie uprzedził go o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia dzieła
  6. współpracować z przyjmującym zamówienie, jeśli jest to niezbędne do wykonania dzieło
  7. odebrać dzieło
  8. odebrać materiał w stanie, w jakim się znajduje po rozwiązaniu umowy o dzieło, jeśli materiał należał do przyjmującego zamówienie, a dzieło częściowo wykonane ma dla przyjmującego jakąś wartość i prawo do zapłaty wartości materiału lub odpowiedniej części wynagrodzenia

Wynagrodzenie za wykonanie dzieła

Rodzaje wynagrodzenia w umowie o dzieło

Za wykonanie dzieła przyjmujący zamówienie ma prawo otrzymać odpowiednie wynagrodzenie. W związku z tym, w przypadku umowy o dzieło istnieją następujące rodzaje wynagrodzenia:

  • wynagrodzenie ryczałtowe (określone z góry co do kwoty)
  • wynagrodzenie kosztorysowe (określone poprzez zestawienie materiałów i prac oraz cen za jednostkowych za ich wykonanie)
  • wynagrodzenie ustalone w inny sposób (np. poprzez połączenie ryczałtowego i kosztorysowego)
  • wynagrodzenie ustalone przez sąd w zwykłej wysokości  lub odpowiadające wykonanej pracy (w przypadku braku określenia jakie wynagrodzenie będzie należne)

W umowie o dzieło najprościej jest wprost określić ile będzie wynosić wynagrodzenie (w zdecydowanej większości przypadków będzie to skutkowało przyjęciem wynagrodzenia ryczałtowego). Wynagrodzenie może także być określone przez wskazanie podstaw do jego ustalenia (najczęściej taką podstawą jest cennik lub kosztorys).

Jeśli w umowie o dzieło nie określono wysokości wynagrodzenia, ani też nie wskazały podstaw do jego ustalenia, to przyjmuje się, że wykonawcy będzie należne zwykłe wynagrodzenie za dzieło danego rodzaju. Jeśli także w ten sposób nie da się ustalić wynagrodzenia, to przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. W sytuacjach spornych zostanie ono ustalone przez sąd (najczęściej w oparciu o opinię biegłego sądowego).

Wynagrodzenie ryczałtowe

W przypadku wynagrodzenia ryczałtowego określa się z góry wysokość wynagrodzenia przez podanie oznaczonej kwoty. Należy się ono przyjmującemu zamówienie bez względu na rzeczywiście poniesione koszty wykonania dzieła. W ramach takiej umowy o dzieło nie powinna również zachodzić potrzeba prowadzenia rozliczeń dotyczących ilości wykorzystanych materiałów lub zakresu wykonanej pracy.

Taki sposób ustalania wynagrodzenia jest najlepszy dla zamawiającego – oznacza dla niego pewność co do kosztów związanych z zawarciem umowy o dzieło. Ryzyko ustalenia zbyt niskiego wynagrodzenia ciąży na przyjmującym zamówienie. Wykonawca nie może domagać się podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy o dzieło nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac.

Jeśli jednak nastąpiła zmiana stosunków, której nie dało się przewidzieć, a wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt albo rozwiązać umowę o dzieło. Zmiana stosunków musi być zdarzeniem zewnętrznym, niezależnym i niemożliwym do przewidzenia przez strony. Jako przykład takiej zmiany można podać znaczną i zaskakującą zmianę stawek celnych lub podatkowych, która nie była wiadoma w momencie zawarcia umowy o dzieło.

Wynagrodzenie kosztorysowe

Zapłata wynagrodzenia za wykonanie dziełaWynagrodzenie kosztorysowe polega na na zestawieniu potrzebnych do wykonania dzieła materiałów i planowanych prac wraz z podaniem cen jednostkowych. W toku wykonywania umowy o dzieło zarządzenie właściwego organu państwowego może jednak zmienić wysokość cen lub stawek obowiązujących do tej pory w obliczeniach kosztorysowych. W takiej sytuacji każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Nie dotyczy to jednak należności uiszczonej za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.

Jeśli w toku wykonywania umowy o dzieło zaszła konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu planowanych prac (będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego) to rozliczenie umowy o dzieło jest uzależnione od tego kto sporządził zestawienie prac:

  • zamawiający – wykonawca może żądać odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia
  • wykonawca – wykonawca może żądać podwyższenia wynagrodzenia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności dodatkowych prac

Wykonawca nie może jednak żądać podwyższenia wynagrodzenia jeżeli wykonał dodatkowe prace bez zgody zamawiającego. Jeśli z okoliczności sprawy wynika konieczność znacznego podwyższenie wynagrodzenia kosztorysowego, zamawiający może odstąpić od umowy o dzieło. W takim przypadku musi on jednak zapłacić wykonawcy odpowiednią część wynagrodzenia za dotychczas wykonane prace.

Zapłata wynagrodzenia, a brak wykonania dzieła

Pomimo niewykonania dzieła wykonawcy należne jest wynagrodzenie określone w umowie o dzieło, gdy:

  1. wykonanie dzieła doznało przeszkody z przyczyn leżących po stronie zamawiającego
  2. dzieło zostało zniszczone albo uszkodzone wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego lub w następstwie wykonania dzieła według jego wskazówek
  3. zamawiający bez uzasadnionej przyczyny odstępuje od umowy o dzieło

W dwóch pierwszych przypadkach zamawiający ma możliwość odliczenia tego co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu braku wykonania dzieła. Dotyczy to pomniejszenia należnego wynagrodzenia o wartość materiałów, czy koszty robocizny.

Odpowiedzialność za wady dzieła

Rodzaje wad

Za wady fizyczne lub prawne dzieła odpowiedzialność ponosi przyjmujący zamówienie. Istnieją dwa rodzaje wad dzieła: wady fizyczne oraz wady prawne.

Dzieło ma wadę fizyczną, jeśli jest niezgodne z zawartą umową o dzieło. Niezgodność z umową zachodzi w szczególności, jeżeli dzieło:

  1. nie ma właściwości, które powinno mieć z uwagi na cel oznaczony w umowie o dzieło lub wynikający z okoliczności lub z jego przeznaczenia
  2. nie ma właściwości, o których istnieniu przyjmujący zamówienie zapewnił zamawiającego
  3. nie nadaje się do celu, o którym zamawiający poinformował przyjmującego zamówienie podczas zawarcia umowy o dzieło, a przyjmujący zamówienie nie sprzeciwił się takiemu jej przeznaczeniu
  4. zostało wydane zamawiającemu w stanie niezupełnym

Dzieło ma wadę prawną, jeżeli:

  1. jest własnością innej osoby niż zamawiający lub przyjmujący zamówienie
  2. osoba trzecia rości sobie do dzieła jakieś prawo
  3. ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu dziełem wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu

Jakie uprawnienia ma zamawiający, gdy dzieło ma wady?

W przypadku wad dzieła zamawiający ma szereg uprawnień . Może on:

  1. żądać usunięcia wady
  2. żądać obniżenia wynagrodzenia
  3. żądać stworzenia dzieła od nowa (wymiany dzieła)
  4. odstąpić od umowy o dzieło

Modyfikacja odpowiedzialności za wady dzieła

Przyjmujący zamówienie oraz Zamawiający mogą rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność za wady dzieła. Do zmian takich powinno dojść wyraźnie w treści zawartej umowy o dzieło. Nie mogą tego jednak czynić bez ograniczeń, gdy Zamawiającym jest konsument. Dopuszczalne jest to tylko, gdy przepisy tak stanowią. Za konsumenta uważa się osobę fizyczną, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności za wady dzieła jest niemożliwe, gdy przyjmujący zamówienie podstępnie zataił wadę dzieła przed zamawiającym.

Odpowiedzialność za wady dzieła wykonanego przez przedsiębiorcę dla konsumenta

Umowa o dzieło bardzo często zawierana jest między przedsiębiorcą oraz konsumentem. Za przedsiębiorcę należy uznać osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną nieposiadająca osobowości prawnej, ale mająca zdolność prawną, prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. W przypadku takich umów o dzieło przewidziane są rozwiązania polepszające sytuację konsumenta w razie sporu z przedsiębiorcą:

  1. jeżeli wadę fizyczną dzieła stwierdzono przed upływem roku od chwili wydania dzieła, to przyjmuje się, że wada lub jej przyczyna istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na zamawiającego, a więc w chwili wydania dzieła
  2. przyjmujący zamówienie odpowiada także za wady dzieła, o których zamawiający wiedział w momencie jego wydania
  3. ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności przyjmującego zamówienie za wady dzieła jest możliwe jest tylko wtedy, gdy wyraźnie przewidują to przepisy
  4. zamawiający może żądać od przyjmującego zamówienie demontażu i ponownego zamontowania dzieła, jeśli rzecz będąca przedmiotem umowy o dzieło została zamontowana wadliwie. Zamawiający powinien jednak ponieść część związanych z tym kosztów, które przewyższają wynagrodzenie za dzieło. Ewentualnie może on domagać się od sprzedawcy zapłaty części kosztów demontażu i ponownego zamontowania do wysokości wynagrodzenia za dzieło.
  5. jeżeli zamawiający zażądał wymiany wadliwego dzieła lub usunięcia jego wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia (określając kwotę, o którą wynagrodzenie ma być obniżone), a przyjmujący zamówienie nie odniósł się do tego żądania w terminie 14 dni, to przyjmuje się, że uznał to żądanie za uzasadnione.

Gwarancja przy umowie o dzieło

Materiały potrzebne do wykonania dziełaUmowa o dzieło może przewidywać, że wykonane dzieło będzie objęte gwarancją. Jeśli wykonawca dzieła udzielił zamawiającemu pisemnej gwarancji co do jakości dzieła, to w razie wątpliwości poczytuje się, że musi on usunąć wadę fizyczną rzeczy albo dostarczyć rzecz bez wad. Wprowadzając gwarancję do umowy o dzieło najlepiej jest wyraźnie określić jakie wady będą objęte gwarancją, przez jaki okres, oraz w jaki sposób i w jakich terminach będą usuwane.

Zakres udzielonej gwarancji nie wyłącza odpowiedzialności przyjmującego za  zamówienie w ramach rękojmi. Te sposoby przyjmowania odpowiedzialności za wady są od siebie niezależne, chociaż ich zakres może się pokrywać. W takim przypadku zamawiający powinien zdecydować, które uprawnienia będzie realizował (w wielu przypadkach uprawnienia wynikające z gwarancji są mniej korzystne niż wynikające z rękojmi).

Odstąpienie od umowy o dzieło

Odstąpienie od umowy o dzieło przez przyjmującego zamówienie

Z umowy o dzieło wynika obowiązek wzajemnej lojalności i współpracy. Podczas wykonywania dzieła strony powinny ze sobą współpracować. Współpraca ta może polegać na dokonaniu pewnych uzgodnień, dostarczeniu rzeczy lub udzieleniu stosownych zezwoleń. Zamawiający powinien odebrać dzieło oraz współdziałać z przyjmującym zamówienie, jeśli jest to niezbędne do prawidłowego wykonania dzieła.

Przyjmujący zamówienie ma prawo odstąpić od umowy o dzieło, gdy do jego wykonania potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a zamawiający odmawia takiej współpracy. Wcześniej jednak przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie będzie mógł od umowy odstąpić.

Odstąpienie od umowy o dzieło przez zamawiającego

Zamawiający może odstąpić od umowy o dzieło jeżeli:

  1. ze względu na zmianę stawek lub opłat ustalanych w drodze zarządzenia organu państwowego lub ze względu na konieczność wykonania dodatkowych prac zachodzi konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego
  2. przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć we właściwym czasie
  3. przyjmujący zamówienie mimo wezwania do zmiany sposobu wykonywania dzieła i wyznaczenia w tym celu odpowiedniego terminu wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową o dzieło
  4. dzieło nie zostało jeszcze ukończone, a zamawiający zapłacił już uzgodnione wynagrodzenie

Znaczne podwyższenie wynagrodzenia kosztorysowego

Zamawiający może odstąpić od umowy o dzieło w przypadku znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego tylko wtedy, gdy umowa o dzieło nie została jeszcze w całości wykonana. O zasadach podwyższania wynagrodzenia kosztorysowego wprowadzonego do umowy o dzieło można przeczytać we wcześniejszej części tego artykułu.

Oceniając znaczne podwyższenie wynagrodzenia należy brać pod uwagę czynniki obiektywne oraz subiektywne. Pierwsze z nich to np. rodzaj i przeznaczenie dzieła. Z kolei do subiektywnych należą np. opłacalność uzyskania dzieła za podwyższone wynagrodzenie, a także możliwości finansowe zamawiającego.

Odstępując od umowy o dzieło zamawiający powinien zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.

Opóźnienie z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła

Zamawiający ma prawo odstąpienia od umowy o dzieło, jeśli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby je ukończył we właściwym czasie. Uprawnienie takie przewiduje art. 635 Kodeksu cywilnego. Zamawiający nie musi przy tym wyznaczać dodatkowego terminu przed złożeniem takiego oświadczenia.

Bez znaczenia dla odstąpienia jest to z jakiej przyczyny przyjmujący zamówienie opóźnił się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła. Po odstąpieniu od umowy o dzieło jej strony powinny zwrócić wzajemnie otrzymane świadczenia (np. zapłacone do tej pory wynagrodzenie) i naprawić wynikłą w związku z tym szkodę.

Wykonywanie dzieła w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową o dzieło

Jeśli przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową o dzieło, to zamawiający może wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonywania dzieła oraz wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin.

Jeżeli zmiana sposobu wykonywania dzieła nie nastąpi, zamawiający może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy o dzieło. W takim przypadku powinno dojść do rozliczenia umowy o dzieło na zasadach omówionych powyżej (nie jest także wykluczone podniesienie roszczeń odszkodowawczych).

Oprócz odstąpienia od umowy o dzieło, zamawiający może po upływie zakreślonego wcześniej terminu powierzyć poprawienie lub dalsze wykonywanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. Uprawnienie to jest alternatywne do odstąpienia od umowy o dzieło (zamawiający może wybrać jedno z tych praw i zrealizować je wedle swojego wyboru).

Odstąpienie od umowy o dzieło przed ukończeniem dzieła

Zamawiający może w każdej chwili bez podania przyczyny odstąpić od umowy o dzieło, jeśli dzieło nie zostało jeszcze ukończone. Powinien on jednak zapłacić przyjmującemu zamówienie ustalone wcześniej wynagrodzenie. Przy odstąpieniu od umowy o dzieło zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.

Rozwiązanie umowy o dzieło

Umowa o dzieło, którego wykonanie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie (dotyczy to na przykład indywidualnych zdolności artystycznych – np. namalowania obrazu portretowego) rozwiązuje się wskutek jego śmierci lub niezdolności do pracy. Owa niezdolność do pracy nie zawsze ma wpływ na wykonanie umowy o dzieło. Dzieje się tak, jeśli dzieło nie zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie. W takim przypadku przyjmujący zamówienie może posłużyć się innymi osobami w celu zrealizowania dzieła.

Jeśli właścicielem materiału był przyjmujący zamówienie, a dzieło częściowo wykonane przez pierwotnego wykonawcę przedstawia ze względu na zamierzony cel umowy o dzieło jakąś wartość dla zamawiającego, to przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać odebrania przez zamawiającego materiału w stanie w jakim się znajduje. W takim przypadku zamawiający powinien zapłacić wartości dzieła oraz odpowiedniej części wynagrodzenia. Dokończenie dzieła można w takim przypadku powierzyć innej osobie.

Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło

Termin przedawnienia roszczeń z umowy o dzieło to 2 lata

Art. 646 Kodeksu cywilnego przewiduje szczególne rozwiązanie dotyczące przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło. Termin ten wynosi 2 lata od dnia oddania dzieła. Jeżeli dzieło nie zostało oddane termin 2 lat jest liczony od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy o dzieło miało być oddane.

Przepis ten nie dotyczy jednak przedawnienia roszczeń związanych z odpowiedzialnością za wady dzieła, która obciąża przyjmującego zamówienie. Roszczenie o usunięcie wady dzieła lub o jego ponowne wykonanie przedawnia się z upływem 1 roku od dnia stwierdzenia wady dzieła. W przypadku konsumentów termin ten nie może upłynąć wcześniej niż przed upływem 2 lat od dnia wydania dzieła konsumentowi przez przedsiębiorcę. W tych terminach jest możliwe także złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy o dzieło albo o obniżenie ceny, przy czym termin rozpoczyna biegnąć od dnia upływu terminu do usunięcia wad dzieła lub jego ponownego wykonania.

W przypadku wprowadzenia do umowy o dzieło gwarancji, zastosowanie znajdą ogólne przepisy dotyczące przedawnienia – roszczenia przedsiębiorcy przedawnią się z upływem 3 lat od dnia ich powstania, a pozostałyuch osób (w tym konsumentów) przedawnią się z upływem 10 lat od ich powstania.