Umowa zlecenie

Czym jest umowa zlecenia?

Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną, którą regulują przepisy art. 734-751 Kodeksu cywilnego. W ramach tej umowy biorący zlecenie zobowiązuje się dokonać określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przykładem takiej czynności prawnej może być zlecenie adwokatowi prowadzenia sprawy przed sądem.

Umowa zlecenia jest bardzo często wykorzystywana jako zamiennik umowy o pracę. Wiąże się to teoretycznie z niższymi kosztami dla pracodawcy i większą swobodą w zawieraniu i rozwiązywaniu umowy. Umowa zlecenia różni się od umowy o pracę przede wszystkim tym, że biorący zlecenie przy świadczeniu określonych czynności prawnych samodzielnie organizuje odpowiednie działania niezbędne do wykonania zlecenia. Znaczna część umów zlecenia jest w rzeczywistości umowami o pracę, co może zostać stwierdzone w ramach postępowania sądowego.

Zawarcie umowy zlecenia

Podpisanie umowy zleceniaUmowę zlecenia można zawrzeć w dowolnej formie. Jeśli jednak z zawarciem umowy zlecenia łączy się udzielenie pełnomocnictwa, dla którego udzielenia wymagana jest forma szczególna, to także umowa zlecenia powinna być zawarta w tej szczególnej formie.

Jeśli osoba zawodowo zajmująca się załatwianiem czynności dla innych (np. adwokat) nie chce przyjąć zlecenia, powinna niezwłocznie zawiadomić o tym zleceniodawcę. To samo dotyczy osoby, która zgodziła się wykonać czynności danego rodzaju.

Prawa i obowiązki przyjmującego zlecenie

Przyjmujący zlecenie (zleceniobiorca) powinien przede wszystkim dokonać przewidzianej w umowie zlecenia czynności. Powinien przy tym działać z należytą starannością, czyli starannością ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju. Jeśli nie wykona zobowiązania lub wykona je nienależycie może ponieść odpowiedzialność za szkodę jaką poniósł dający zlecenie (art. 471 Kodeksu cywilnego).

Podstawą umowy zlecenia jest zaufanie zleceniodawcy do zleceniobiorcy. Dlatego zleceniodawca pozostawia mu swobodę w wyborze sposobu wykonania zleconej czynności. Zleceniodawca może jednak udzielać mu wiążących wskazówek, do których zleceniobiorca powinien się zastosować. Zleceniobiorca nie musi stosować się do wskazówek co do sposobu wykonania zlecenia, gdy pojawi się nieprzewidziana okoliczność, a brak jest możliwości uzyskania zgody zleceniodawcy na zmianę sposobu działania. Zleceniobiorca powinien wtedy postępować zgodnie z przypuszczalnymi intencjami dającego zlecenie.

Zasadniczo zleceniobiorca powinien wykonywać zleconą mu czynność osobiście. Może jednak może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej, gdy wynika to z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony szczególnymi okolicznościami. Powinien wtedy zawiadomić o tym zleceniodawcę. Jeśli zleceniobiorca był powierzy wykonanie zlecenia osobie trzeciej (a był do tego uprawniony i dodatkowo zawiadomił o tym fakcje dającego zlecenie) odpowiada za brak należytej staranności w wyborze osoby trzeciej (art. 738 § 1 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli przyjmujący zlecenie nie był uprawniony do powierzenia czynności osobie trzeciej (ewentualnie nie zawiadomił dającego zlecenie o takim powierzeniu), biorący zlecenie poniesie odpowiedzialność za działania osoby trzeciej jak za działania własne (odpowiedzialność przyjmującego zlecenie oraz osoby trzeciej będzie w tym zakresie solidarna). Dodatkowo, w przypadku powiedzenia przez przyjmującego zlecenie wykonania zlecenia osobie trzeciej nie będąc do tego uprawnionym, a rzecz należąca do dającego zlecenie uległa przy wykonywaniu zlecenia utracie lub uszkodzeniu, zleceniobiorca jest odpowiedzialny także za utratę lub uszkodzenie przypadkowe. Przyjmujący zlecenie nie odpowie jednak za utratę lub uszkodzenie rzeczy jeżeli utrata lub przypadkowe uszkodzenie nastąpiłoby również wtedy gdyby sam wykonywał zlecenie (art. 739 Kodeksu cywilnego).

obowiązki zleceniobiorcy wynikające z umowy zleceniaZleceniobiorca ma obowiązek bieżącego informowania zleceniodawcy o przebiegu wykonywania zlecenia i złożenia mu sprawozdania z jego wykonania. Ponadto, obowiązany jest wydać zleceniodawcy wszystko, co przy wykonywaniu zlecenia uzyskał dla niego (art. 740 Kodeksu cywilnego).

Z art. 741 Kodeksu cywilnego wynika zakaz używania we własnym interesie rzeczy i pieniędzy zleceniodawcy. Jeśli zleceniobiorca zatrzyma jakąś sumę pieniężną ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien zapłacić zleceniodawcy odsetki ustawowe.

Prawa i obowiązki dającego zlecenie

Zasadniczym obowiązkiem zleceniodawcy wynikającym z umowy zlecenia jest obowiązek pokrycia wydatków zleceniobiorcy związanych z należytym wykonaniem zlecenia, a także zwolnienia go z zaciągniętych w tym celu zobowiązań. Może to nastąpić przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, a także przez przejęcie długu (art. 742 i 743 Kodeksu cywilnego). Gdy zlecenie jest odpłatne najważniejszym obowiązkiem zleceniodawcy jest zapłata wynagrodzenia.

Wynagrodzenie w umowie zlecenia

Z art. 735 § 1 Kodeksu cywilnego wynika zasada odpłatności umowy zlecenia. Strony w umowie mogą jednak postanowić inaczej. Również z okoliczności może wynikać, że zlecenia ma być nieodpłatne.

W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu zlecenie po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub szczególnych przepisów (art. 744 Kodeksu cywilnego).

Należne wynagrodzenie ustala się na podstawie art. 735 § 2 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim jeśli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się ile będzie wynosić wynagrodzenie, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Pojęcie obowiązującej taryfy odnosi się do taryf ustalanych przez strony lub zleceniobiorcę trudniącym się zawodowo dokonywaniem określonych czynności dla innych. Wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy ustalane jest indywidualnie. Bierze się przy tym pod uwagę każdy konkretny przypadek dokonania czynności wynikającej z umowy zlecenia. Należy więc uwzględnić nakład pracy zleceniobiorcy.

Wynagrodzenia należy się zleceniobiorcy również wtedy, gdy nie wykonał zlecenia jeżeli niewykonanie zlecenia nastąpiło bez jego winy. Powinien on też wykazać, że dołożył wszelkich starań dla wykonania umowy.

Zleceniodawca i zleceniobiorcą mogą w umowie określić inne zasady zapłaty wynagrodzenia. Mogą na przykład postanowić, że wynagrodzenie będzie płatne w ratach, w częściach, czy też w określonych odstępach czasu.

Wypowiedzenie umowy zlecenia

Zleceniodawca i zleceniobiorca mogą wypowiedzieć umowę zlecenia w każdym przypadku niezależnie od okresu, na który została zawarta umowa. Przepis art. 746 § 3 Kodeksu cywilnego przewiduje dodatkowo zakaz zrzekania się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

Wygaśnięcie umowy zlecenia na skutek wypowiedzeniaWypowiedzieć umowę zlecenia można w dowolnej formie. Jednak jeśli umowa została zawarta w formie pisemnej albo w innej formie szczególnej (na przykład w formie aktu notarialnego) , to wypowiedzenie umowy zlecenia powinno być stwierdzone pismem (art. 77 § 2 i 3 Kodeksu cywilnego). Wypowiedzenie zostaje złożone jeżeli dotarło do drugiej strony w taki sposób, że mogła ona zapoznać się z jego treścią (art. 61 Kodeksu cywilnego).

Przepisy Kodeksu cywilnego nie wskazują żadnych terminów wypowiedzenia, w konsekwencji czego może być ono dokonane ze skutkiem natychmiastowym. Strona wypowiadająca umowę może jednak wskazać w wypowiedzeniu termin ustania umowy. Możliwe jest również określenie w treści umowy zlecenia wiążących strony terminów wypowiedzenia.

Dla złożenia wypowiedzenia nie jest wymagane określenie przyczyny wypowiedzenia. Jednak w przypadku odpłatnego zlecenia brak ważnego powodu wypowiedzenia powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą strony wypowiadającej umowę.

Jeśli umowę zlecenia wypowiada zleceniodawca musi on zwrócić zleceniobiorcy wydatki poczynione w celu należytego wykonania zlecenia. W przypadku odpłatnego zlecenia, zleceniodawca obowiązany jest uiścić zleceniobiorcy część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom. Jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniodawca powinien naprawić zleceniobiorcy szkodę poniesioną z tego tytułu.

Jeśli natomiast umowę odpłatnego zlecenia wypowiada zleceniobiorca bez ważnego powodu, to odpowiada on za szkodę jaką poniósł zleceniodawca z tego tytułu. Ważne powody, o których mowa mogą mieć charakter obiektywny (np. zmiana prawa polegająca na zakazaniu czynności prawnej), jak i subiektywny (np. choroba zleceniobiorcy uniemożliwiająca dalsze wykonywanie zlecenia, jego trudna sytuacja rodzinna, nieudzielenie wiadomości potrzebnych do wykonania zlecenia itp.). Strony mogą również w umowie postanowić jakie okoliczności będą uznane za ważne powody.

Wygaśnięcie umowy zlecenia

Oprócz wypowiedzenia umowa zlecenia ustaje w przypadku wykonania umowy.

Ponadto zlecenie wygasa wskutek śmierci zleceniobiorcy albo wskutek utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych (zdolności do nabywania praw i zaciągania zobowiązań). Nie wygasa ono jednak z wyżej wskazanych powodów, gdy tak postanowiono w umowie.

Z reguły śmierć zleceniodawcy albo utrata przez niego zdolności do prawnych nie skutkuje wygaśnięciem zlecenia, ponieważ z chwilą śmierci zleceniodawcy w stosunek zlecenia wstępują jego spadkobiercy. Natomiast osobę nie posiadającą zdolności do czynności prawnych reprezentuje jej przedstawiciel ustawowy. Zarówno spadkobiercy, jak i przedstawiciel ustawowy zleceniodawcy mogą wypowiedzieć umowę zlecenia. Strony mogą jednak postanowić, że umowa zlecenie wygaśnie w przypadku śmierci zleceniodawcy lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Jeśli w takim wypadku z przerwania czynności mogłaby wyniknąć szkoda dla zleceniodawcy, zleceniobiorca powinien nadal prowadzić te czynności dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy zleceniodawcy nie będzie mógł zarządzić inaczej (art. 747 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Przedawnienie roszczeń z umowy zlecenia

Przepis art. 751 Kodeksu cywilnego przewiduje dwuletni termin przedawnienia roszczeń:

  • o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju, a także roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom
  • z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone

Wszelkie inne roszczenia przedawniają się na zasadach ogólnych – z upływem 10 letniego lub 3 letniego okresu przedawnienia(art. 117 i następne Kodeksu cywilnego).

Problemy z umową zlecenia w Krakowie? Jako adwokat mogę Ci pomóc!

Jako adwokat Kraków specjalizuję się w prawie cywilnym i gospodarczym. Dzięki temu moja kancelaria adwokacka w Krakowie będzie w stanie doradzać Ci przy rozwiązywaniu Twoich wszystkich problemów dotyczących umowy zlecenia. Jestem w stanie pomóc Ci między innymi w następujących sprawach.

  • przygotowanie i negocjowanie umowy
  • ustalenie możliwości i skutków wypowiedzenia umowy
  • reprezentacja w sporach dotyczących wypowiedzenia umowy
  • reprezentacja w sporach dotyczących zapłaty wynagrodzenia
  • reprezentacja w sporach dotyczących roszczeń odszkodowawczych z umowy zlecenia