Podział majątku

Czym jest majątek wspólny małżonków?

Majątek osobisty małżonka nie podlega podziałowi po rozwodzieMajątek małżonków składa się z dwóch części:

  1. majątku wspólnego,
  2. majątku osobistego.

Podziałowi po rozwodzie podlega zasadniczo majątek wspólny. Przy podziale majątku prowadzone są jednak rozliczenia dotyczące majątku osobistego.

Małżonkowie powinni zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty (z wyłączeniem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód).

Dodatkowo, możliwe jest żądanie zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny (z wyłączeniem wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności).

Majątek wspólny

Majątek wspólny małżonków powstaje w chwili zawarcia związku małżeńskiego z mocy prawa, chyba że wystąpiły ustawowe okoliczności wyłączające taką możliwość (np. wcześniejsze zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej, ubezwłasnowolnienie jednej z osób mającej zawrzeć małżeństwo lub ogłoszenie jej upadłości).

Majątek wspólny małżonków to nic innego jak przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Natomiast przez przedmioty majątkowe należy rozumieć własność i inne prawa majątkowe. Nabycie obejmuje każdy sposób uzyskania przedmiotu majątkowego.

Do majątku wspólnego należą w szczególności:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
  4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto do majątku wspólnego należą przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków również, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę. Oczywiście spadkodawca lub darczyńca może postanowić inaczej.

Majątek osobisty każdego z małżonków

Natomiast zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków (np. okulary korekcyjne, biżuteria).
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (np. służebność osobista).
  6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
  7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków. Realizacja tych wierzytelności przez pobranie wynagrodzenia, czy też przez uzyskanie kwot należnych z tytułu działalności zarobkowej stanowi przesłankę wejścia otrzymanych przedmiotów do majątku wspólnego.
  8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
  9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
  10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Majątek osobisty nie podlega podziałowi po rozwodzie. Rozliczeniu podlegają natomiast nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz z majątku wspólnego na majątek osobisty. Kwestia ta została już omówiona powyżej.

Kiedy jest możliwy podziału majątku?

Podział majątku wspólnego małżonków dokonywany jest dopiero po rozwodzie.

Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeśli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki.

Sposoby podziału majątku wspólnego

Istnieją dwa sposoby podziału majątku po rozwodzie:

  1. umowny podział majątku, oraz
  2. sądowy podział majątku.

Umowny podział majątku wspólnego

Umowny podział majątku jest możliwy wyłącznie jeżeli małżonkowie są w stanie porozumieć się w kwestii podziału. W takim przypadku podział majątku może nastąpić na skutek zawarcia umowy.

W przypadku dokonywania umownego podziału majątku po rozwodzie możliwe jest podzielenie majątku w całości albo dokonanie podziału częściowego.

Umowa dotycząca podziału majątku może być zawarta w dowolnej formie. Jednak, gdy w skład majątku wspólnego małżonków wchodzi nieruchomość, to umowa powinna być sporządozna w formie aktu notarialnego. Wymóg zachowania formy szczególnej może nastąpić także w innych przypadkach – np. jeżeli w skład majątku wchodzi prawo użytkowania wieczystego, czy przedsiębiorstwo.

Sądowy podział majątku po rozwodzie

sądowy podział majątku wspólnego po rozwodzieJeśli małżonkowie nie mogą porozumieć się w kwestii podziału majątku wspólnego, to każdy z nich może wystąpić do sądu o taki podział.

Wniosek o podział majątku wspólnego wnosi się do sądu rejonowego miejsca położenia rzeczy. Jednak, gdy majątek wspólny małżonków znajduje się w okręgu działania dwu lub więcej sądów rejonowych, wybór sądu właściwego należy do wnioskodawcy.

Na żądanie uczestnika postępowania sąd może przekazać sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się majątek wspólny lub jego znaczna część albo sądowi, w którego okręgu mieszkają wszyscy uczestnicy. Warunkiem jest, aby takie żądanie zostało zgłoszone nie później niż na pierwszej rozprawie.

Opłata sądowa za wniesienie wniosku o podział majątku wynosi 1000 złotych. Może być ona jednak znacznie niższa, jeśli strony dołączą do wniosku tzw. zgodny plan podziału – w takim przypadku opłata sądowa wynosi 300 złotych.

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym

Zasadniczo majątek wspólny małżonków dzieli się po połowie. Bardzo często jednak zdarza się tak, że jeden z nich poświęcił na „budowanie” wspólnego majątku więcej czasu, pracy, czy też nakładów finansowych.

W takim przypadku każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Małżonek, który żąda ustalenia przez sąd nierównych udziałów musi udowodnić swoje żądania.

Wniosek o podział majątku wspólnego po rozwodzie

Wniosek o podział majątku wspólnego po rozwodzieWe wniosku o podział majątku powinno się dokładnie określić składniki majątku podlegające podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności. Ponadto wniosek powinien zawierać oznaczenie stron postępowania (wnioskodawcę oraz uczestnika), określenie wartości przedmiotu sporu, a także uzasadnienie.

Do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej, jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość. W przypadku rzeczy ruchomych celowe jest przedstawienie innych dowodów prawa własności – dowodów rejestracyjnych, dowodów zakupu (paragony fiskalne, faktury, rachunki), umów dotyczących zakupu lub innych odpowiednich dokumentów. Jednakże, jeśli między małżonkami dojdzie do sporu, to konieczne będzie przedstawienie dowodów na poparcie swoich racji (np. zeznań świadków).

Wraz ze wnioskiem o podział majątku należy sądowi przedstawić wyrok rozwodowy.

Ustalenie wartości majątku podlegającego podziałowi

Skład i wartość majątku, który ulega podziałowi ustala sąd. Skład majątku ustalany jest według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej. Natomiast wartość majątku ustala się według cen rynkowych z daty podziału.

W sytuacji, gdy między małżonkami istnieje rozbieżność co do wartości majątku konieczne może się okazać powołanie biegłego. Sąd ustala wartość majątku podlegającemu podziałowi przede wszystkim w oparciu o dowód z opinii biegłego (opinię oraz ewentualne przesłuchania biegłego).

Podział majątku po rozwodzie w Krakowie? Jako adwokat mogę Ci pomóc!

Moja kancelaria adwokacka w Krakowie specjalizuje się w prawie cywilnym i prowadzeniu sporów sądowych. Dzięki temu będę w stanie doradzić Ci, w jaki sposób możliwe jest rozwiązanie Twoich problemów z podziałem majątku wspólnego po rozwodzie.

Będąc adwokatem z Krakowa mogę Ci pomóc między innymi w następujących sprawach:

  • przygotowanie i negocjowanie umowy o zgodny podział majątku wspólnego,
  • przygotowanie i zaplanowanie prowadzenia sądowego podziału majątku,
  • reprezentowanie w postępowaniu sądowym dotyczącym podziału majątku.