Postępowanie upominawcze
Na czym polega postępowanie upominawcze?
Celem postępowania upominawczego jest szybkie uzyskanie wyroku przez wierzyciela występującego z roszczeniem pieniężnym (to jest o zapłatę określonej kwoty). Postępowanie upominawcze przeprowadzane jest przed sądami rejonowymi i okręgowymi – w zależności od wysokości żądanej kwoty.
W postępowaniu upominawczym sąd lub referendarz sądowy bada, czy nie zachodzi brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i kieruje do pozwanego z urzędu swego rodzaju ofertę szybkiego i taniego zakończenia procesu.
Postępowanie upominawcze ogranicza się do jednego etapu. Przeprowadzane jest ono w całości na posiedzeniu niejawnym. Do rozpoznania sprawy nie jest wymagana obecność pozwanego. Zupełnie wyjątkowo można go wezwać, aby uzyskać od niego niezbędne wyjaśnienia.
W postępowaniu upominawczym dużą rolę odgrywa referendarz sądowy. Może on bowiem podejmować różne czynności (np. kierować sprawę do postępowania upominawczego). Nie może on jednak rozpoznać wniosku o udzielenie zabezpieczenia.
Pozew w postępowaniu upominawczym
Pozew w postępowaniu upominawczym powinien czynić zadość ogólnym warunkom stawianym dla pisma procesowego, a także szczególnym przewidzianym dla pozwu. W związku z tym, pozew powinien zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowany
- imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
- miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników
- numer PESEL lub NIP lub KRS (jeżeli występuje lub powinien występować)
- oznaczenie rodzaju pisma (wskazanie, że jest to pozew)
- osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
- wymienienie załączników
Do pozwu powinno być dołączone pełnomocnictwo albo uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa, jeśli pismo wnosi pełnomocnik, który wcześniej nie złożył pełnomocnictwa. Pełnomocnik może zdecydować, że pisma będzie wnosił za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. W takim wypadku uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa wnosi się za pośrednictwem tego systemu. Zasady tej nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Pismo procesowe wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego powinno zawierać kwalifikowany podpis elektroniczny albo podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP.
Pozew w postępowaniu upominawczym powinien również zawierać:
- dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna
- przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu
- informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia
Opłatę od pozwu w postępowaniu upominawczym pobiera się w całości. Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty sąd z urzędu zwraca powodowi 3/4 uiszczonej opłaty.
Po wniesieniu pozwu do sądu przewodniczący ustala w jakim trybie sprawa powinna być rozpoznana. Jeśli sprawa powinna być rozpoznana w postępowaniu upominawczym, to sąd wyznacza posiedzenie niejawne w celu wydania nakazu zapłaty. Pozew wraz z nakazem zapłaty zostaje następnie doręczony pozwanemu.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sąd wydaje z urzędu (to jest bez potrzeby złożenia wniosku o wydanie nakazu zapłaty), jeśli został wniesiony pozew zawierający żądanie zasądzenia roszczenia pieniężnego spełniającego wszystkie wymagania formalne (art. 498 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Przewodniczący wyznacza rozprawę, gdy nie ma podstaw do wydania nakazu zapłaty. Nie wyznacza jej jednak, gdy sprawa może być rozpoznana na posiedzeniu niejawnym (art. 498 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie można wydać, gdy:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne
- przytoczone okoliczności faktyczne budzą wątpliwości
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego
- miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo doręczenie mu nakazu zapłaty nie może nastąpić w kraju
Sąd lub referendarz stwierdza, że roszczenie jest oczywiście bezzasadne, gdy z treści pozwu i zgromadzonego przez powoda materiału dowodowego jednoznacznie wynika brak przesłanek zasadności powództwa uzasadniających jego uwzględnienie. Dotyczy to np. sytuacji uniemożliwiających wydanie nakazu zapłaty w potępowaniu upominawczym (np. brak legitymacji procesowej stron albo interesu prawnego powoda w uzyskaniu orzeczenia zasądzającego świadczenie, czy też niezupełny charakter roszczenia).
Źródłem wątpliwości dotyczących okoliczności faktycznych może być brak kompletności, wzajemna niezgodność lub sprzeczność, jak również niezgodność przytoczonych okoliczności ze zgromadzonym przez powoda materiałem dowodowym.
Samo istnienie obowiązku świadczenia wzajemnego przez powoda nie jest przeszkodą do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Istotne w tym przypadku jest uzależnienie zaspokojenia roszczenia powoda od spełnienia przez niego świadczenia wzajemnego na rzecz pozwanego. Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie jest zatem możliwe, gdy sąd ma dowód, że świadczenie wzajemne powoda na rzecz pozwanego zostało spełnione.
Uchylenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Sąd może uchylić nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym, gdy:
- jego doręczenie nie może nastąpić, ponieważ miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić w kraju;
- po jego wydaniu okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, procesowej albo brak było organu powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w terminie.
W pierwszej sytuacji sąd uchyla nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym, a przewodniczący wyznacza rozprawę lub przekazuje sprawę na posiedzenie niejawne. Przewodniczący wydaje także odpowiednie zarządzenie.
Natomiast w drugiej sytuacji sąd uchyla nakaz zapłaty i wydaje odpowiednie postanowienie. Może to być na przykład postanowienie o odrzuceniu pozwu albo o zawieszeniu postępowania.
Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przysługuje sprzeciw. Pismo ze sprzeciwem wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. Jeśli natomiast nakaz zapłaty wydał referendarz sądowy, to pismo ze sprzeciwem wnosi się do sądu, przed którym wytoczono powództwo.
Pismo zawierające sprzeciw powinno czynić zadość ogólnym warunkom stawianym dla pisma procesowego. Pozwany powinien także:
- wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części
- przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy
- przedstawić okoliczności faktyczne i dowody
Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności (art. 503 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powinien być wniesiony na urzędowym formularzu, jeśli w takiej samej formie wniesiono pozew (art. 503 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego). Sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku wydania nakazu zapłaty w ramach postępowania uproszczonego.
Prawidłowe wniesienie sprzeciwu powoduje utratę mocy nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym. Przewodniczący wyznacza w takim wypadku rozprawę i zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu wraz z wezwaniem na rozprawę (art. 505 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego).
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem. Sprzeciw tylko jednego ze współpozwanych o to samo roszczenie oraz co do jednego lub niektórych uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu jedynie co do nich (art. 505 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
Postanowienie stwierdzające utratę mocy nakazu zapłaty w całości lub w części wydaje sąd albo referendarz sądowy na wniosek pozwanego (art. 505 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego).
Odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty
Sąd odrzuca sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, gdy:
- wniesiono go po upływie terminu;
- był niedopuszczalny z innych przyczyn;
- nie usunięto jego braków w terminie.
Termin na wniesienie sprzeciwu wynosi 2 tygodnie od dnia doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty. Jeżeli termin ten nie zostanie dotrzymany, sprzeciw zostanie odrzucony. W pewnych przypadkach jest możliwe przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu – dotyczy to w sytuacji, w których termin nie został dotrzymanyz przyczyn niezawinionych przez pozwanego.
Sprzeciw jest niedopuszczalny, gdy:
- nakaz nie został faktycznie wydany,
- należy go uznać za orzeczenie prawnie nieistniejące,
- sprzeciw wniosła osoba nieuprawniona.
Jeśli sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie spełnia wymogów formalnych przewodniczący wydaje zarządzenie, w którym wzywa pozwanego do usunięcia braków w wyznaczonym terminie. Jeśli pozwany nie usunie braków w wyznaczonym terminie, sąd odrzuca pozew postanowieniem, na które przysługuje zażalenie.
Postępowanie upominawcze w Krakowie? Jako adwokat mogę Ci pomóc!
Jeżeli chcesz wszcząć postępowanie upominawcze przeciwko swojemu kontrahentowi lub otrzymałeś nakaz zapłaty wydany w takim postępowaniu przeciwko Tobie, skontaktuj się z moją kancelarią adwokacką. Jako adwokat z Krakowa mogę Ci pomóc między innymi w następujących sprawach:
- wniesienie pozwu w postępowaniu upominawczym
- wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty
- reprezentowanie w toku postępowania sądowego